پول وسیله ای است که انسان ها جهت تسهیل در تبادل کالا و خدمات در راستای رفع نیازهای خود از آن استفاده می کنند. با این تعریف هر چیزی می تواند به صورت پول مورد استفاده قرار گیرد. برای اینکه پول برای مبادله مورد استفاده قرار بگیرد باید ۳ کارکرد به صورت توامان به شرح ذیل داشته باشد:

۱- در کارکرد اول پول وسیله مبادله است. یعنی باید توسط هر دو طرف به رسمیت شناخته شود و آن را معتبر تلقی نمایند.

۲- کارکرد دوم پول شمارندگی آن است که به کمک آن می توان ارزش یک کالا یا خدمت را اندازه گیری کرد.

۳- در نهایت کارکرد سوم پول ذخیره سازی ارزش است یعنی بتوان از آن برای خرید و فروش در آینده استفاده نمود بدون آنکه نگران فرسودگی و پوسیدگی آن بود.

برای مثال فردی که با پولش سهام با نام غیر قابل انتقال ایران خودرو خریده هر چند که ارزش آن قابل اندازه گیری و در آینده نیز قابل خرید و فروش می باشد اما به عنوان پول مورد استفاده قرار نمی گیرد زیرا از سوی هر دو طرف به رسمیت شناخته نمی شود و وسیله مبادله نیست چرا که قابل نقل و انتقال نیست.

پول برای رسیدن به این جایگاه در طول تاریخ بشر مسیر زیادی را طی کرده که در این مقاله قصد داریم در رابطه با تاریخچه پول صحبت کنیم.

در جوامع اولیه معومولاً مبادله کالا به صورت پایاپای انجام می گردید. در این سیستم مقدار معینی از یک کالا را با مقدار معینی از کالای دیگر مبادله می کردند. برای مثال فردی که پشم داشت و نیاز به گندم داشت باید فردی را پیدا می کرد که گندم داشته باشد و نیاز به پشم داشته باشد تا بتواند این مبادله را انجام دهد که خب این روش اشکالات زیادی داشت از پیدا کردن شخصی که نیاز متقابل داشته باشد تا ارزش گذاری روی کالای دو طرف. 

با گذشت زمان انسان ها تصمیم گرفتند که از یک نوع کالا مثلا صدف ، جو و.... به عنوان پول استفاده کنند. که این روش هم اشکالات خود را داشت اولاً با توجه به سختی نقل و انتقال آن به سرزمین های دیگر تنها در جوامع کوچک کاربرد داشت و ثانیاً به علت فاسد شدن کالا امکان ذخیره ارزش وجود نداشت. لذا سکه های فلزی به عنوان مبدا پولی در جهان شناخته شدند. باستان شناسان چینی در اوایل سال 2021 با حفاری هایی که در منطقه گوانگ ژوانگ انجام دادند موفق شدند اولین مرکز ضرب سکه های فلزی که مربوط به سال 640 قبل از میلاد بود را کشف کنند. تا قبل از این اکتشاف بزرگ به گفته هرودوت باستان شناس یونانی اولین پادشاهی که دستور به ضرب سکه داد حاکم لیدی در فلات آناتولی یا ترکیه امروزی بود که جنس آن از الکتروم بود و به عنوان پول ملی سرزمین لیدی انتخاب شد.

این سیستم مالی جدید به سرزمین لیدی کمک کرد تا به یکی از ثروتمندترین اقتصادهای جهان تبدیل شود. بعد از این دستاورد حکومت لیدی دیگر حکومت های جهان نیز به پیروی از آن ها اقدام به ضرب سکه کردند. جنس سکه ها در هر حکومت متفاوت بود و هر فلز گرانبها و کمیابی می توانست به عنوان پول مورد استفاده قرار بگیرد. اما استفاده از این پول هم اشکالات خود را داشت برای مثال انتقال حجم زیادی از این پول به سرزمینی مانند کانادا بسیار هزینه بر و سخت بود. بنابرین تحول بعدی که در سیستم پولی جهان اتفاق افتاد استفاده از پول های کاغذی به جای سکه بود. چینی ها در این زمینه هم پیشرو بودند و از سال 700 میلادی شروع به استفاده از اسکناس های کاغذی کرده بودند و مارکوپولو در سفری که در سال 1271 میلادی به چین داشت از این اسکناس ها یاد کرده بود. اسکناس هایی که روی آن نوشته شده بود ما به خدا اعتقاد و داریم و زیر آن نوشته شده بود کسانی که پول تقلبی چاپ کنند سرشان بریده خواهد شد.

بعد از ورود اسکناس به جوامع بین المللی، این پول کاغذی تقریبا در تمام کشورهای جهان به عنوان ارز مبدا شناخته شد. در این زمان بود که بانک های جهان اقدام به خرید و نگهداری ارزهای سایر کشور ها کردند و به نوعی اولین بازار ارز جهان را به وجود آوردند. به تدریج قدرت های بزرگ جهانی دریافتند که با روش های اقتصادی می توانند ارزش پول دشمنان خود را بالا و پایین کنند.

تا سال 1971 پشتوانه تمام اسکناس های جهان طلا بود. در این سال ریچارد نیکسون در یک سخنرانی تاریخی اعلام کرد که دلار دیگر پشتوانه طلا ندارد و از آن زمان به بعد تمام اسکناس های جهان به شکل فیات یا شناور درآمدند و پشتوانه آنها مستقیماً به تولید ناخالص داخلی کشورها مرتبط است. اما خب کشورها می توانند بسته به شرایط سیاسی و اقتصادی اقدام به چاپ پول بیشتر یا کمتر کنند که البته چاپ پول بیشتر از ارزش اقتصادی یک کشور منجر به ایجاد تورم و کاهش ارزش پول ملی می گردد.

اواخر قرن 20 میلادی بود که سیستم جدیدی برای پرداخت در جهان به وجود آمد و کارت های الکترونیکی به تدریج جای پای خود را باز کرد کارت هایی که از طرف سیستم بانکی در اختیار افراد قرار می گیرد و مستقیماً به مبلغ حساب بانکی فرد مرتبط است. با سرعت گرفتن استفاده از کارت های اعتباری و پیشرفت تکنولوژی و استفاده از اینترنت روش های پرداخت اینترنتی نیز در بین مردم جا باز کرد. و بعد از فراگیر شدن کرونا انقلابی بزرگ در خریدهای اینترنتی پدید آمد و بسیاری از مردم را مجبور کرد تا نیازهای خود را از کسب و کارهای اینترنتی تهیه کنند.

یکی از مشکلاتی که سیستم بانکداری مرکزی در جهان دارد تمرکز قدرت پول روی یک نهاد است که بستر فساد مالی اقتصادی را برای افراد فراهم می کند. از طرف دیگر با توجه به تاثیر سیاست در اقتصاد بین الملل، داد و ستد برای کشورهای تحت تحریم بسیار سخت و در مواردی غیر ممکن می شود که برای حل این مشکل در سال 2009، شخصی مجازی به نام ساوشی ناکاماتو طی مقاله ای بیت کوین را به جهان معرفی کرد که هم سیستم غیر متمرکزی دارد و هم علاوه بر داشتن شفافیت مالی هویت انتقال دهنده و گیرنده در این سیستم مشخص نیست. بیت کوین را می توان سرآغازی برای ظهور ارزهای دیجیتال دانست. که ما در پست های بعد بیشتر در رابطه با آنها و نحوه بدست آوردن آنها بحث خواهیم کرد.